Psychologische klachten én veerkracht: de mentale gezondheid van journalisten in Latijns-Amerika
Free Press Unlimited (FPU) presenteert vandaag een nieuw regionaal onderzoek dat laat zien hoe snel de psychologische druk op journalisten in Latijns-Amerika toeneemt. Het rapport maakt duidelijk dat mediaprofessionals in de regio niet alleen te maken hebben met extreme vormen van geweld, intimidatie en politieke repressie, maar ook met een verborgen mentale belasting die nauwelijks aandacht krijgt.
Al lange tijd behoort Latijns-Amerika tot de gevaarlijkste regio’s ter wereld voor journalisten, buiten officiële conflictgebieden. Moorden, verdwijningen en wijdverbreide straffeloosheid zijn helaas dagelijkse realiteit. Toch blijft de impact hiervan op het mentale welzijn van journalisten onderbelicht. Ze worden geconfronteerd met bedreigingen, financiële onzekerheid, juridische druk en voortdurende stress, terwijl professionele ondersteuning vaak versnipperd of nauwelijks beschikbaar is.
Eerste grootschalige studie in de regio
Dit nieuwe onderzoek, uitgevoerd door Free Press Unlimited in samenwerking met de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM), biedt voor het eerst een breed regionaal beeld van mentale gezondheid, risico’s en beschermende factoren onder journalisten in LATAM. Er is gekeken naar symptomen die verband houden met posttraumatische stress, angst, depressie en burn-out.
“Geweld tegen journalisten in Latijns-Amerika is uitgebreid gedocumenteerd. Maar de mentale gevolgen, die minstens zo ingrijpend kunnen zijn, blijven vaak buiten beeld. Van de 282 ondervraagde journalisten in 18 landen gaf meer dan 70% aan last te hebben van matige tot ernstige angstklachten, en ruim 40% rapporteerde symptomen die passen bij PTSS. Tegelijkertijd liet 85% een opvallend hoge mate van veerkracht zien. Hoewel de steekproef niet representatief is, zien we in deze groep zowel hoge stressniveaus als een sterke capaciteit om met tegenslag om te gaan. Met dit onderzoek willen we dat zichtbaar maken, het gesprek openen en pleiten voor structurele erkenning en ondersteuning,” zegt Adamantia Lampouka, Mental Health & Psychosocial Support Adviser bij Free Press Unlimited.
De resultaten laten zien dat psychische druk niet alleen voortkomt uit directe bedreigingen of geweld, maar ook uit bredere structurele problemen: de kwetsbare financiële positie van mediaorganisaties, politieke vijandigheid richting de pers, afnemende civiele ruimte en onveilige werkomstandigheden. Deze factoren kunnen leiden tot zelfcensuur, gedwongen vertrek uit het land, burn-out en uitstroom uit het vak. Allemaal ontwikkelingen die de onafhankelijke journalistiek en daarmee de toegang van het publiek tot betrouwbare informatie onder druk zetten.
Tegelijkertijd benadrukt het rapport de veerkracht, solidariteit en onderlinge steun binnen de journalistieke gemeenschap. In verschillende landen ontstaan nieuwe netwerken, collectieven en psychosociale initiatieven. Maar de behoefte aan toegankelijke, cultureel passende en duurzame mentale ondersteuning blijft groot.
Oproep: mentale gezondheid moet onderdeel worden van veiligheidsbeleid
Free Press Unlimited roept beleidsmakers, media en professionals in de geestelijke gezondheidszorg op om mentale gezondheid structureel te verankeren in veiligheidsstrategieën voor journalisten. Het rapport onderstreept de noodzaak van goed onderbouwde interventies, betere ondersteuningsmechanismen en hervormingen die zowel individuele als systemische risicofactoren aanpakken. Daarbij speelt ook aandacht voor werkomstandigheden, organisatiecultuur, sociale steun en veerkracht een belangrijke rol.
Lees het volledige rapport hieronder (Engels):
