Brief aan de Tweede Kamer: media zijn ten tijde van Covid-19 onmisbaar om conflict te bestrijden

Waar de pandemie begon als een gezondheidscrisis, is deze inmiddels uitgegroeid tot een diepe crisis die economische, maatschappelijke en politieke verhoudingen op scherp zet. De pandemie leidt tot risico’s op nieuwe conflicten en het oplaaien van spanningen. Minister Kaag merkt in de Kamerbrief ‘Impact Covid-19-pandemie op conflictrisico’s’ terecht op dat er sprake is van een schaduwpandemie, en zij uit haar zorgen over de impact van desinformatie. De reactie van het Kabinet hierop lijkt echter voorbij te gaan aan de informatiecrisis die hierbij een belangrijke rol speelt. Dit terwijl toegang tot betrouwbare en onafhankelijke informatie een cruciale factor is in het bemiddelen bij, maar ook het voorkomen van conflict.
 

Welke rol speelt media in conflictpreventie en -bemiddeling?

In conflictgebieden verspreiden geruchten en propaganda zich razendsnel van mond-tot-mond. Deze kunnen werken als katalysator van een conflict. Om mensen in conflictgebied weerbaar te maken tegen desinformatie en geruchten, dienen mensen goed geïnformeerd te worden. Juist in conflictgebieden zoals Tigray, Zuid-Soedan en Syrië, is goede onafhankelijke journalistiek een van de belangrijkste instrumenten voor conflictpreventie.

Vaak spelen onwetendheid en onbegrip over ‘de ander’ een grote rol bij het ontstaan van conflict. Dit kan leiden tot angst en agressie, zoals we al zagen gebeuren bij de Rohingya’s in Bangladesh en in de Tigray-regio in Ethiopië. Onafhankelijke media kunnen een platform geven aan gemarginaliseerde groepen mensen die doorgaans niet gehoord worden in hun maatschappij, zoals jongeren, vrouwen, en minderheden, en daarmee onvrede wegnemen. Daarnaast kunnen ze een verbindende rol spelen tussen strijdende partijen door betrouwbare informatie te delen en ruimte te bieden voor een publiek debat.
 

Effecten Covid-19-pandemie op onafhankelijke media

Helaas is door de pandemie de mate waarin media hun cruciale rol in het voorkomen van conflict kunnen spelen verder onder druk komen te staan. Onder het mom van Coronabestrijding zijn in veel landen repressieve maatregelen in een stroomversnelling doorgevoerd. Naast beperkingen van de toegang tot cruciale informatie over de bestrijding van de pandemie, voerden Ethiopië, Swaziland en Iran al fake news laws in, die leidden tot een enorme toename in arrestaties en vervolging van journalisten.

Tegelijkertijd gaat de pandemie gepaard met een economische crisis, waardoor onafhankelijke media in financieel zwaar weer komen en in veel gevallen hun werkzaamheden noodgedwongen staken. Wij schatten op basis van een survey onder onze eigen partners en onderzoeken van andere persvrijheidsorganisaties, dat wereldwijd de inkomsten van mediahuizen met 40-60% zijn afgenomen, en dat een zelfde aantal journalisten al hun baan heeft verloren.
 

Nederland moet investeren in lokale media om conflicten te voorkomen

Al met al vergroot de verzwakking van lokale media en toegang tot betrouwbare informatie de kans op conflict. Nederland zou lokale media in ontwikkelingslanden moeten ondersteunen en versterken. Dit is niet alleen essentieel om conflict te voorkomen en te bemiddelen, maar past ook uitstekend bij de strategie van het Kabinet waarbij “de lokale bevolking het uitgangspunt is van ontwikkelingssamenwerking”. Want het zijn de lokale en onafhankelijke media die de lokale bevolking een stem kunnen geven en een lokaal perspectief kunnen vertegenwoordigen, waarop landen als Nederland hun ontwikkelingsbeleid zouden moeten baseren.

Lees de volledige brief hier:

Foto in header: Marielle van Uitert