Na 43 jaar gerechtigheid voor de moord op de vier IKON-journalisten in El Salvador
Free Press Unlimited is verheugd over het nieuws over de veroordeling van drie daders in de moord op de Nederlandse journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag in El Salvador in 1982. De gevangenisstraffen voor voormalig minister van Defensie Guillermo Garcia, oud-directeur bij de politie Francisco Antonio Morán en ex-kolonel Mario Reyes Mena, markeren het voorlopige einde van 43 jaar straffeloosheid.
De veroordeling kwam tot stand dankzij de moedige en jarenlange inzet van familieleden, collega’s, mensenrechtenorganisaties Asdehu en Communicandonos en de Nederlandse ambassade voor Centraal Amerika in Costa Rica. Zij namen geen genoegen met het verhaal dat de journalisten op het verkeerde moment op de verkeerde plek terecht waren gekomen. Dankzij hun aandringen werd aangetoond dat de vier journalisten doelgericht en in opdracht vermoord waren. De opdrachtgever van de moord, ex-kolonel Mario Reyes Mena, werd gisteren voor zijn rol in de misdaad gestraft. Hij verblijft tot op heden in de Verenigde Staten, waar een civiel proces tegen hem is aangespannen in deze zaak.
Free Press Unlimited ziet dat de veroordeling uniek is in vele opzichten: in de overgrote meerderheid van de zaken waarin een journalist vermoord is, wordt de opdrachtgever nooit veroordeeld. Ook de jarenlange vertraging - kenmerkend voor deze zaken - bleef dit keer niet zonder gevolgen: de rechtbank veroordeelde de Staat voor haar rol in het frustreren van het proces. El Salvador moet hiervoor formeel vergeving vragen aan de slachtoffers. Tot slot is deze zaak, zo schrijven de betrokken Salvadoraanse organisaties ‘een sleutelmoment in de strijd tegen de straffeloosheid’ die geldt voor misdaden gepleegd tijdens de burgeroorlog in El Salvador (1980-1992). De veroordeling is de eerste van de zaken die onderzocht werden door een VN-waarheidscommissie in 1993, en de eerste waarin hooggeplaatste militairen veroordeeld zijn voor hun rol bij het plegen van ernstige misdrijven en mensenrechtenschendingen.
De veroordeling geeft hoop aan honderden families van journalisten, die net als de families van de vier IKON journalisten al jaren strijden voor gerechtigheid. De erkenning dat de families van Koster, Kuiper, Willemsen en ter Laag daar ten onrechte vier decennia op moesten wachten is belangrijk, en schept een precedent voor de andere zaken in El Salvador die nog wachten op een uitkomst. Free Press Unlimited roept El Salvador op om zo snel mogelijk opvolging te geven aan de uitspraak door het verzoeken om de uitlevering van Reyes Mena en door het uitspreken van excuses en verzoek om vergeving aan de families.
De zaak onderstreept het belang van gezamenlijke en voortdurende inzet in zaken waarin een journalist vermoord is omwille van diens werk. Zoals Asdehu en Communicandonos schrijven: “de straffeloosheid van gisteren, is de straffeloosheid van vandaag”. Free Press Unlimited blijft zich daarom in het project ‘A Safer World for the Truth’ wereldwijd inzetten voor gerechtigheid voor ‘cold cases' van moorden op journalisten in samenwerking met juristen, mensenrechtenorganisaties en journalisten, zodat straffeloosheid niet het laatste woord heeft.
