Grensverleggend: de eerste transgender radiopresentator van Pakistan
Een radiozender in het meest landelijke en conservatieve deel van Pakistan heeft Sobia Khan, een transgender vrouw, aangenomen als nieuwe radiopresentator. Deze ogenschijnlijk kleine beslissing heeft een grote impact in een land waar transgenders worden gemarginaliseerd en dagelijks te maken hebben met discriminatie.
Doordat transgenders niet als specifiek mannelijk of vrouwelijk worden beschouwd, maar eerder als mensen van het ‘derde geslacht’, zijn ze in Pakistan vaak het doelwit van spot, misbruik en geweld. Er rust een diepgeworteld stigma op deze gemarginaliseerde groep, waardoor de meeste transgenders noodgedwongen op straat bedelen, actief zijn als sekswerker of op bruiloften dansen. Sobia wist al van jongs af aan dat ze een ander levenspad wilde bewandelen dan het pad dat voor de meeste transgenders in Pakistan is uitgestippeld. Ondanks vele obstakels heeft Sobia haar dromen nagejaagd en een bachelor diploma in sociale wetenschappen behaald. De in Pesjawar, Pakistan gevestigde radiozender Tribal News Network (TNN), die al jarenlang partner is van Free Press Unlimited, heeft Sobia aangenomen en opgeleid tot de eerste transgender radiopresentator van het land. Sobia presenteert nu een wekelijks programma op TNN, dat elke week zo'n 50.000 keer wordt bekeken op Facebook. Haar succesverhaal verlegt grenzen in een land waar de meeste transgenders nog steeds last hebben van ongelijkheid en armoede.
Weerstand en vooroordelen
Het was voor Sobia niet makkelijk om de eerste transgender radiopresentator van Pakistan te worden. “Voordat ik bij TNN kwam, heb ik op veel andere plekken gesolliciteerd. Niemand wilde me aannemen”, vertelt Sobia. Maar ze was vastberaden om in de media te werken: “Ik wil de wereld laten zien dat transgenders ook een degelijke baan kunnen hebben, net als iedereen. We verdienen het om andere mogelijkheden te hebben dan als sekswerker, bedelaar of entertainer op bruiloften door het leven te gaan.” Ze voegt toe: “Ik wil dat de problemen waar wij als transgenders mee te maken hebben, evenveel aandacht krijgen in de media.”
Said Nazir, directeur van TNN en degene die Sobia aannam, bevestigt dat het voor transgenders lastig is om werk te vinden. Hoewel TNN zich altijd open heeft gesteld voor minderheidsgroepen, zorgde het aannemen van Sobia toch voor enige weerstand binnen het bedrijf. Said vertelt: “Toen ik een aantal senior medewerkers over mijn beslissing vertelde, reageerden ze erg kritisch. Ze zeiden dat TNN er misschien een slechte naam door zou krijgen.” Volgens Said duurde het even voordat alle medewerkers eraan gewend waren dat Sobia onderdeel uitmaakte van het team: “In het begin fungeerde ik als bemiddelaar voor alle communicatie tussen haar en de andere medewerkers. Er was zelfs een medewerker die weigerde met haar samen te werken.” Said zegt dat er niet alleen binnen het bedrijf maar ook daarbuiten weerstand was. “Mensen zijn erg bevooroordeeld als het om transgenders gaat, omdat ze maar weinig over hen weten. In het begin maakten mensen Sobia daarom vaak belachelijk.”
Rolmodel
Slechts acht maanden verder heeft Sobia de harten veroverd van zowel haar collega's bij TNN als haar publiek, dat graag naar haar programma's luistert en kijkt. “De collega die aanvankelijk weigerde met Sobia samen te werken, is nu de producer van haar show en werkt graag met haar samen”, vertelt Said. Sobia is met haar nieuwe programma ook een rolmodel voor anderen zoals zij, voegt Said toe. “Andere transgenders in de gemeenschap kijken tegen haar op en laten zich graag door Sobia vertegenwoordigen in de media.” Sobia vertelt: “Sinds ik met deze baan ben begonnen, hebben veel anderen uit de transgendergemeenschap me verteld dat ze ook graag een carrière in de media willen nastreven.”
Kleine stapjes naar gelijkheid
De rechten van transgenders worden langzaam beter in Pakistan. Deze ontwikkeling is te danken aan de inspanningen van veel transgender-activisten en transgender-organisaties in de gemeenschap. De grootste en meest recente stap hierin is de wet inzake de bescherming van de rechten van transgender personen, die in maart 2018 inging. “Het zal echter niet makkelijk zijn om het gevoel en gedrag van een hele gemeenschap te veranderen, en zoiets kost veel tijd”, zegt Said. Hij gelooft dat nieuwe rolmodellen zoals Sobia een grote impact hebben op de emancipatie van transgenders in Pakistan. Er is nog een lange weg te gaan voordat er daadwerkelijk gelijkheid is voor transgenders in Pakistan, maar hopelijk kunnen Sobia en anderen zoals zij de weg vrijmaken voor alle transgenders in de toekomst.
Tribal News Network is een bureau dat online en via de radio nieuws verspreidt. Het is gevestigd in het noordelijke stamgebied van Pakistan. Tribal News Network streeft ernaar zich open te stellen voor alle minderheden van de gemeenschap en deze te vertegenwoordigen. In het verleden heeft het bedrijf bijvoorbeeld 30 vrouwelijke studenten van journalistieke opleidingen getraind om in de conservatieve gebieden waar zij werken meer vrouwen te ondersteunen en aan te moedigen om de journalistiek in te gaan. Free Press Unlimited steunt TNN sinds de oprichting in 2013. We zetten ons in voor gendergelijkheid en willen vrouwen in uitdagende omstandigheden zoals in Pakistan een stem geven. Daarnaast ondersteunen we initiatieven waarbij informatie wordt verstrekt aan mensen in gemarginaliseerde, media-arme gebieden. Free Press Unlimited heeft hiertoe organisatorische ondersteuning en training geboden aan de journalisten van TNN.
Foto: Said Nazir
