Persvrijheid en onafhankelijke media worden steeds meer bedreigd. Elke dag worden journalisten over de hele wereld geïntimideerd of aangevallen omdat ze hun werk doen. Het creëren van een veilige werkomgeving is een basisbehoefte voor het bestaan van onafhankelijke media. Het is absoluut noodzakelijk dat journalisten hun werk kunnen doen, vrij van geweld en vrij van obstructie.
Het toenemende geweld en de straffeloosheid voor misdaden tegen journalisten wereldwijd hebben ertoe geleid dat veiligheid een van onze belangrijkste thematische programma's is geworden, met een eigen budget en een speciaal team. Dit team heeft de afgelopen jaren verschillende crises aangepakt. Voorbeelden zijn de machtsovername door de Taliban in Afghanistan, de Russische invasie in Oekraïne, de staatsgreep in Myanmar en het steeds weer oplaaiende conflict in Soedan. Ook doet ons noodhulpteam zijn uiterste best om journalisten te helpen die nog steeds verslag doen vanuit en rondom Gaza, terwijl ze geconfronteerd worden met de grootste uitdagingen die we binnen ons werk hebben gezien op het gebied van crisisrespons.
Bij Free Press Unlimited zien we veiligheid als een allesomvattend concept dat zowel het fysieke, psychosociale, digitale als juridische domein omvat. Wij geloven dat er geen one-size-fits-all oplossingen zijn, omdat de veiligheidsuitdagingen per context verschillen en de oplossingen dus ook. Onze aanpak is gebaseerd op deze pijlers: Preventie, Paraatheid, Protectie en Prosecutie. Ons doel is om een veilige omgeving te creëren waarin journalisten zonder angst kunnen werken, ondersteund door toegankelijke beschermingsmogelijkheden, ingebedde veiligheidsprotocollen en wettelijke waarborgen.
Draag bij aan de veiligheid van journalisten
Waar mogelijk proberen we natuurlijk te voorkomen dat journalisten schade ondervinden van hun werk, en we zorgen ervoor dat we paraat zijn hen te hulp te schieten als het voorkomen niet lukt. Bij het voorkomen en verminderen van aanvallen op journalisten speelt wetshandhaving een grote rol. Het hebben van goede wetgeving is een goede eerste stap in het beschermen van de persvrijheid. Om dit te bereiken is belangenbehartiging een belangrijk instrument. We moedigen autoriteiten actief aan om persvrijheid hoger op de politieke agenda te zetten en concrete actie te ondernemen.
Free Press Unlimited maakt deel uit van verschillende netwerken die zich inzetten voor de veiligheid van journalisten - zowel op grassroots als internationaal niveau - waardoor we journalisten wereldwijd snel en gecoördineerd preventief kunnen ondersteunen. We hebben input geleverd voor talloze resoluties en verklaringen van internationale samenwerkingsverbanden over de veiligheid van mediaprofessionals, zoals de herziening van het UNESCO-actieplan voor de veiligheid van journalisten. Naast het juridische gedeelte werken we ook aan preventie door journalisten weerbaarder te maken tegen (online) aanvallen.
Zo geven we gratis cursussen over digitale veiligheid aan journalisten wereldwijd via ons online leerplatform Totem. Daarnaast voorzien we journalisten van veiligheidsadvies, digitale en fysieke attributen voor bescherming zoals VPN-codes voor veilige verbindingen of ballistische vesten, en wanneer een journalist groot gevaar loopt om aangevallen of gearresteerd te worden, helpen we journalisten om te verhuizen naar een veiligere plek.
Voor Free Press Unlimited is psychosociale ondersteuning van groot belang in de journalistiek. Mediawerkers hebben regelmatig te maken met heftige situaties, het verslaan van traumatische gebeurtenissen en lange werkdagen onder onzekere omstandigheden, wat vaak leidt tot stress, depressie en burn-out. De afgelopen jaren hebben we psychosociale ondersteuning consequent opgenomen in onze holistische ondersteuningsprogramma's. Via ons noodhulpprogramma Reporters Respond geven we directe subsidies en begeleiding aan journalisten die onmiddellijke zorg nodig hebben. Op deze manier kunnen we hen helpen om gebeurtenissen goed te verwerken en de kans op een burn-out en het verlaten van het beroep te verkleinen. In 2023 hebben we 167 journalisten psychosociale ondersteuning geboden.
Daarnaast zien we workshops over mentale gezondheid en steungroepen als essentieel voor journalisten in het algemeen, maar vooral voor degenen die actief zijn in gebieden die onder hoge druk staan. Ze bieden de broodnodige ruimte voor rust, reflectie en vertrouwelijke gesprekken over geestelijke gezondheid. Daarom steunden we bijvoorbeeld het opzetten van een herstelverblijf in Nairobi, Kenia voor Soedanese journalisten. En toen Turkije en Syrië begin 2023 werden getroffen door een aardbeving, werkten we samen met de Antares Foundation (een wereldwijde leider in personeelszorg en psychosociale ondersteuning) om directe hulp te bieden aan een groep Syrische journalisten die enorme stress ervoeren tijdens het verslaan van de ramp. Deze steun was bedoeld om hen te helpen met de ernstige stress om te gaan en diende als preventieve maatregel tegen PTSS en burn-out.
We richten ons ook speciaal op steun aan vrouwen. We hebben peer support groepen opgezet voor vrouwelijke journalisten in Kenia en Bosnië-Herzegovina.
Natuurlijk is het ideaal om aanvallen op journalisten te voorkomen. Helaas is dat niet de realiteit. Onder deze pijler streven we ernaar dat journalisten en mediaprofessionals beter worden beschermd door middel van uitgebreide veiligheidsprotocollen en toegang hebben tot onmiddellijke ondersteuning wanneer dat nodig is. Elk jaar helpen we via Reporters Respond honderden journalisten en mediaorganisaties in nood met directe financiële hulp, juridische ondersteuning en veiligheidsadvies, zodat ze hun werk zo snel mogelijk kunnen hervatten wanneer ze geconfronteerd worden met een nood- of crisissituatie. In 2024 ondersteunden we wereldwijd meer dan 1500 mediawerkers die vanwege hun werk geconfronteerd werden met bijvoorbeeld (online) intimidatie, rechtszaken of geweld.
In toenemende mate biedt Free Press Unlimited noodhulp aan journalisten en media die in ballingschap leven, bijvoorbeeld door een tijdelijke verhuizing te ondersteunen of hen te beschermen tegen bedreigingen in het land van ballingschap. Het doel is dat zij veilig betrouwbare informatie kunnen blijven geven over wat er gebeurt binnen de grotendeels gesloten grenzen van hun land.
Onder deze pijler streven we naar een versterking van de verantwoordingsmechanismen, met betere wettelijke bescherming en betere documentatie van schendingen van de persvrijheid. We zien dat de rechterlijke macht een essentiële rol speelt in het bereiken van veiligheid voor journalisten. Straffeloosheid voor misdaden tegen journalisten is een enorm probleem. Als een journalist wordt vermoord voor het doen van zijn of haar werk, gaat in acht van de tien gevallen de moordenaar vrijuit. Met A Safer World For The Truth bestrijden we deze straffeloosheid. In dit project worden cold cases van vermoorde journalisten heropend en onderzocht. Door middel van deze onderzoeken zullen nieuwe feiten en informatie over de moorden worden onthuld, die de weg vrijmaken voor gerechtigheid.
We werken niet alleen. Samen met internationale partners verifiëren en bespreken we gevallen, coördineren we gezamenlijke inspanningen en streven we waar mogelijk naar duurzame oplossingen.
Het Journalists in Distress-netwerk is een informeel netwerk van 29 internationale organisaties die journalisten bijstaan. Free Press Unlimited is co-coordinator van het netwerk. De volgende partners zijn hier onderdeel van:
Article 19 | Canadian Journalists for Freedom of Expression (CJFE)| Committee to Protect Journalists | Defend Defenders (EHAHRDP) | English PEN | Euro-Mediterranean Foundation of Support to Human Rights Defenders | European Centre for Press and Media Freedom | Freedom House | Front Line Defenders | ICORN International Cities of Refuge | | International Media Support | Internews | International Women's Media Foundation | IREX Journalist Safety Network | Journalists helping journalists | Marie Colvin Journalists Network | Media Defence | Pen International | Pen America | Rory Peck Trust | Reporters Without Borders | SKeyes Center for Media and Cultural Freedom
Het Media Freedom Rapid Response (MFRR) consortium volgt, monitort en reageert op schendingen van de pers- en mediavrijheid in EU-lidstaten en kandidaat-lidstaten. Dit project biedt juridische en praktische ondersteuning, belangenbehartiging en informatie om journalisten en mediawerkers te beschermen. Het project is gestart in 2020 en wordt mede gefinancierd door de Europese Commissie
Het consortium bestaat uit: European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF) | ARTICLE19 Europe | European Federation of Journalists (EFJ) | Free Press Unlimited (FPU) | International Press Institute (IPI) | CCI/Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT).
Lees meer over het Media Freedom Rapid Response (MFRR) project.
Het Legal Network for Journalists at Risk biedt journalisten en onafhankelijke mediakanalen over de hele wereld cruciale juridische ondersteuning. Lees hier meer over LNJAR.
Building Responses Together is een internationaal netwerk van snellereactiemechanismen dat hulp biedt aan mensenrechtenverdedigers, waaronder journalisten. Lees hier meer over het BRT Netwerk.
Over de hele wereld wordt de journalistiek geconfronteerd met een ongekende toename van repressie, geweld, intimidatie en juridische aanvallen. Als...
