Samenwerking bevorderen om straffeloosheid in Irak te bestrijden
Irak is een van de meest onveilige landen voor journalisten om in te werken. Journalisten worden geconfronteerd met geweld, ontvoering en moord, en de meeste daders worden nooit verantwoordelijk gehouden. Free Press Unlimited werkt samen met UNESCO Irak om de veiligheid van Iraakse journalisten te vergroten en straffeloosheid te bestrijden, bijvoorbeeld door te lobbyen om ervoor te zorgen dat veiligheid en straffeloosheid op de agenda van beleidsmakers blijven staan.
Het is voor Iraakse journalisten buitengewoon moeilijk om hun werk te doen zonder met geweld te worden geconfronteerd. Volgens UNESCO zijn er sinds 1993 minstens 193 journalisten vermoord in Irak. Free Press Unlimited werkt sinds 2016 samen met het UNESCO-kantoor in Irak. Het eerste actiepunt was om de Iraakse regering aan te sporen verslag uit te brengen aan de directeur-generaal van UNESCO over het aantal vermoorde journalisten en welke maatregelen zijn genomen om deze misdaden op te lossen. Hierdoor krijgen daders een belangrijk signaal: misdaden tegen journalisten blijven niet onopgemerkt. Hoewel het melden hiervan verplicht is voor Irak als lid van de Verenigde Naties, heeft de regering zich hier nooit aan gehouden. Na een succesvolle lobby brachten ze in 2017 hun eerste rapport uit.
De kracht van solidariteit
Sindsdien hebben Free Press Unlimited en UNESCO de oprichting van een National Committee of Safety and Impunity ondersteund, bestaande uit lokale maatschappelijke organisaties, regeringsvertegenwoordigers en de journalistenvakbond. Deze commissie komt regelmatig bijeen om veiligheidskwesties te bespreken. Een andere instantie, de Special Investigations Unit (SIU), is speciaal opgericht om aanvallen op journalisten te onderzoeken. Free Press Unlimited en UNESCO hebben deze Unit versterkt met specifieke technische expertise, ondersteund door de Nederlandse Ambassade in Irak.
Free Press Unlimited geeft training, advies en toegang tot internationale expertise aan leden van de Committee en SIU. Bijvoorbeeld door in november 2019 een bijeenkomst te organiseren tussen leden van het Iraakse National Committee for Safety of Journalists en de SIU voor het Nederlandse PersVeilig-initiatief, waar de twee delegaties een gestandaardiseerd protocol bespraken over hoe om te gaan met bedreigingen tegen journalisten.
Bij elk nieuw incident bewijzen de Committee en de Unit het belang van hun bestaan als nationaal veiligheidsmechanisme om autoriteiten, ambassades en andere invloedrijke personen aan te sporen om te werken aan de bescherming van journalisten. Free Press Unlimited versterkt dit door het uitbrengen van gezamenlijke statements, in 2017 en 2020, die de Irakese regering oproept om aanvallen op journalisten te onderzoeken en op zoek te gaan naar gerechtigheid.
De huidige situatie
Het aantal moorden op journalisten in Irak neemt sinds 2016 af, met negen vermoorde journalisten tussen 2017 en 2019. Maar alleen al in de eerste vier maanden van 2020 kwamen in het land zes mediaprofessionals om het leven. Dit laat zien hoe belangrijk het is dat de veiligheid van journalisten en straffeloosheid op de agenda blijven staan, om ervoor te zorgen dat er voortdurend politieke aandacht is en dat straffeloosheid geen kans krijgt.
Foto: UNESCO.
